Bezuinigen? Niet doen, leer en waardeer, nu Anders!

Het is zeer verleidelijk om juist nu, als de druk hoog is, in bekende reflexen te schieten. Bij minder middelen gelijk te denken aan bezuinigen. Kaasschaaf, zero based budgeting, lean, operational excellence of meer strategisch heroriënterende trajecten zijn hier voorbeelden van. Allemaal goed werkende initiatieven om hetzelfde slimmer, anders en goedkoper te doen. Maar dat is niet meer voldoende. Het verandert namelijk te weinig aan de bron. En het levert niet de bijdrage die we nodig hebben aan het vormgeven van onze publieke waarden zoals veiligheid, duurzaamheid en gelijke kansen.

 

De menselijke maat en rol voor algemeen belang centraal

Traditioneel bezuinigen laat de rolverdeling tussen overheden, burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen, leiderschap en werkwijze grotendeels gelijk. Terwijl er de afgelopen jaren juist veel nieuwe vormen van organiseren zijn gestart.

Denk aan zelforganisatie, de opkomst van responsief werken in het sociaal domein en de vele nieuwe vormen van samenwerking rondom wijkontwikkeling.

Er is een transitie gaande. We organiseren dichtbij de mens, de gebruikers, vanuit de bedoeling en de waarden. En minder uit de hiërarchie waarin die focus op taak en produceren centraal staat.

Een kans om steeds vanuit de opgaven, de mens, de wijken, het gehele ecosysteem waarin we leven en werken. Daar vraagt objectief kijken naar het hele systeem en naar je eigen rol als overheid voor het algemeen belang. Veranderen vanuit een nieuw en breder perspectief.

 

Focus op de opgave en organiseer datgene wat ertoe doet

Wat als men vanuit een totaal ander principe gaat organiseren. Dat men uitgaat van de lokale behoefte en die vertaalt in duidelijke opgaven. En men laat de huidige rolverdeling los, maar kijkt naar wat nodig is en wat voor aanbod hiervoor mogelijk of zelfs al aanwezig is. Niet alleen als gemeente, maar vanuit breder perspectief opgavegericht denken en doen. En opgavegericht organiseren. Niet aangesloten op de lokale behoefte maar juist vanuit en rondom die lokale behoefte. En niet twee-dimensionaal (vrager-aanbieder) maar multi-dimensionaal. Samen met en rondom partijen die elkaar kunnen helpen en versterken.

Grote kans dus! Want daar waar het ‘vanzelf’ gaat, hoef je als overheid weinig te doen. Maar daar waar het niet tot stand wil of kan komen moet je juist meer doen. Dan krijg je te maken met verschillende rollen en manieren van werken en sturen en regie voeren binnen één organisatie.

 

Hoe dan?

De concretisering van deze transformatie is voor eenieder nog een onbekende. Vanuit verschillende disciplines zoeken we samen naar nieuwe manieren van organiseren, o.a. vanuit de praktijk, de complexiteit theorie, de evolutionaire biologie, systeemtherapie, antropologie en design thinking.

De impact van een fundamenteel andere kijk op de organisatie en samenwerking van overheidsorganisaties in en met haar omgeving is groot. Het zal leiden tot een andere rol, een andere rolinvulling, anders werken, anders sturen. Minder uniformiteit, veel meer (noodzaak voor) ruimte dicht bij de vraag. Dit vraagt andere competenties, een andere mindset en ander leiderschap binnen overheidsorganisaties. Maar vooral meer en andere samenwerking. Geen heilige huisjes. Grensvrij, invloed en kracht vanuit samenwerking en verblinding in plaats van macht door afbakening en verkokerd denken. Vanuit de gezamenlijke behoefte.

 

Klaar voor morgen?!

Als dit lukt, dan ben je als overheidsorganisatie toekomstbestendig. Blijvend vanuit aanpassingsvermogen en vormvrijheid.

En moet je dan nog bezuinigen? Uiteraard niet, want de ballast is eraf door de focus op essentie, door in te zetten op daar waar je het verschil kunt maken. Dat betekent dat sommige wijken geen buurthuissubsidie ontvangen, want ze kunnen het zelf organiseren. Dat onderwijsachterstandenbeleid niet gericht is op al het onderwijs, maar op de scholen waar de leerlingen een extra zetje het hardst nodig hebben. Geen gelijkheidsdenken dus, maar kansengelijkheid.

Focus op publieke waarden en open staan voor een andere (meervoudige en adaptieve) rol van de overheid maakt het mogelijk om te ‘herwaarden en investeren’ in plaats van te ‘bezuinigen’.

Hoe dit vorm te geven willen wij samen met u, bestuurders, management en medewerkers van overheden, bedrijven en maatschappelijke instellingen ontdekken.

 

Meedenken en -praten over dit vraagstuk?

 

Neem voor meer informatie contact op met één van ons:

Herrie Geuzendam 06-22338683 of herrie.geuzendam@consultancy.adaptivewebdesign.nl

Angela Riddering 06-48420699 of angela.riddering@consultancy.adaptivewebdesign.nl

Rik Berbé 06-38229763 of rik.berbe@consultancy.adaptivewebdesign.nl

Maaike Bakker 06-51072568 of maaike@partnerinontwikkeling.nl