Zelforganisatie of zelfsturing is een mooie manier waarin je vakmanschap kunt combineren met ondernemerschap en eigen en gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het is een organisatieschaal die snel een omvang heeft die flexibel te organiseren is. En het levert in veel gevallen op dat je verspilling kunt minimaliseren.

Guido van der Wiel: “De professional bedenkt zelf wat er moet gebeuren en regelt dat. Vertrouwen is dus een sleutelbegrip binnen de sociale innovatie, zoals je deze manier van organiseren kunt noemen. Vertrouw op elkaars talenten, kennis, kunde en motivatie. Geen blind of georganiseerd vertrouwen, maar geïnformeerd vertrouwen. Liever high trust en low tolerance dan low trust en high tolerance.” (Wiel, G, van den. http://www.duurzaamnieuworganiseren.nl)

Dit concept doorvoeren in organisaties zal niet van de ene op de andere dag kunnen. Het vraagt lef en eigen regie bij medewerkers in de teams. En de kunde om elkaar te vinden en zelf verbinding(en) te kunnen leggen. Het vraagt netwerkers. Het vraagt durf om echt los te laten bij leiders.

“The only way to do great work is to love what you do. If you haven’t found it yet, keep looking. Don’t settle. As with all matters of the heart, you’ll know when you find it.” – Steve Jobs

Omarm abnormaliteit
Juist hier kan een leider goed op inspelen. Inspireer mensen door zelf achter het stuur te zitten.

Voor elke fase waarin een organisatie zich bevindt, past een specifiek type leider. Er blijft behoefte aan een leider die kaders uitzet, maar de leiderschapsrol zal wisselen. Al naar gelang de context, doel en momentum.

Dat nieuwe leiderschap is niet makkelijk. De praktijk leert ons dat we snel terugvallen in reeds bestaande patronen en rollen. We bevinden ons in de huidige maatschappelijke context op een kantelpunt. Zoals Jan Rotmans stelt: “We bevinden ons in het oog van de orkaan”.1In het oog is het rustig, stil en veilig. Ogenschijnlijk werken daar nog de bestaande patronen en rollen. Buiten het oog is het wild, onstuimig en onveilig. Juist daar is leiderschap cruciaal! Van leiders wordt veel verwacht. Ze moeten lef en durf hebben, verbinden, mensen kunnen inspireren, zich kwetsbaar mogen opstellen, maar ook de koers uitzetten en de organisatie door deze transitie heen trekken.

Leiders moeten (bijna letterlijk) kunnen ‘verleiden’. Binnen en buiten de organisatiegrenzen. En daarmee de organisatie helpen om een ‘bedoeling’ te krijgen. Dat vraagt om anders organiseren en andere vormen van leiderschap.

Toon leiderschap en verrijk jezelf
Leiderschap in transitie is niet alleen voorbehouden aan hiërarchisch leidinggevenden of aan degenen die een formele leiderschapsrol vervullen. Het is wat ons betreft eerder een oproep aan iedereen om op te staan en leiderschap te tonen. Als je begint met het nadenken over wat je wilt, vanuit waar je in gelooft, draag deze visie dan ook uit. Door zelf initiatief te nemen en ervoor te zorgen dat je jouw eigen plannen realiseert, ben je een leider. Door te luisteren naar anderen, verrijk je jezelf.

Nieuwe tijden, nieuw leiderschap: wat een kansen. Begin zelf, stel je kwetsbaar op en zie welke kansen en mogelijkheden er op je af komen. Wat een prachtige toekomst voor nieuwe leiders. En een mooie uitdaging voor elk individu!